Dahilde İşleme Rejimi (DİR) ile Vergi Ödemeden İthalat Yapın
İhraç edeceğiniz ürünler için hammadde ithal ediyor musunuz? Gümrük vergisi ve KDV'yi peşin ödemek nakit akışınızı sıkıştırıyor mu? Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) ile hammadde, yarı mamul ve ambalaj malzemelerini %0 vergi ile ithal edin, ihracatı gerçekleştirdikten sonra kapama yapın.
Köyceğiz Gümrük Müşavirliği olarak, Ankara merkezli 20+ yıllık deneyimimizle DİİB başvurunuzdan VEDOP kapamaya kadar tüm süreci profesyonelce yönetiyoruz. Tekstil, makine, kimya, otomotiv ve daha birçok sektörde yüzlerce başarılı DİR projesi gerçekleştirdik.
İhracatçı Firmaların Hammadde İthalatında Karşılaştığı Kritik Sorunlar
Türkiye'de ihracat yapan üretici firmaların %60-70'i hammadde veya ara malı ithal ederek üretim yapıyor. Ancak, ithalat sırasında ödenen yüksek gümrük vergisi ve KDV, firmaların işletme sermayesini ciddi şekilde kısıtlıyor.
İhracatçıların Hammadde İthalatında Yaşadığı Tipik Sorunlar
- Yüksek peşin vergi yükü: Normal ithalatta, gümrük vergisi (%0-15 arası) ve KDV (%1-18 arası) mallar gümrükten çıkmadan önce peşin ödenir. 1 milyon dolarlık hammadde ithalatında 150.000-300.000 dolar peşin vergi ödemek zorunda kalırsınız.
- Nakit akışı sıkışıklığı: Vergileri peşin ödersiniz, ancak üretim yapıp ihracatı gerçekleştirene kadar (ortalama 3-6 ay) o para bloke kalır. Bu sürede başka yatırımlar yapamaz, büyüyemezsiniz.
- KDV iadesi beklemek: KDV'yi peşin öderseniz, sonradan iade almak için başvuru yaparsınız. İade süresi 6-12 ay sürebilir, bu sürede nakit sıkışıklığı yaşarsınız.
- Rekabet dezavantajı: DİR kullanan rakipleriniz vergi ödemeden hammadde alırken, siz peşin ödeme yaparsanız maliyet açısından geride kalırsınız.
- Kur riski: Vergileri TL olarak ödersiniz ama ihracatınızdan döviz geliri beklersiniz. Ödeme ile gelir arasındaki sürede kur farkı yaşarsanız zarar edersiniz.
- Teminat maliyeti: Bazı rejimler yüksek teminat gerektirir, bu da ek maliyet ve banka kredisi kullanımı demektir.
Türkiye'de yıllık 100 milyar dolardan fazla Dahilde İşleme kapsamında ithalat yapılıyor. DİR kullanan firmalar, ortalama %30-40 nakit akışı iyileştirmesi sağlıyor ve rekabet güçlerini artırıyor.
Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Çözümü: %100 Vergi Muafiyeti
Dahilde İşleme Rejimi (DİR) nedir? İhraç edilecek ürünlerin üretiminde kullanılacak hammadde, yarı mamul, ambalaj malzemesi gibi girdilerin gümrük vergisi ve KDV ödemeden ithal edilmesine olanak tanıyan teşvik rejimi. İhracat taahhüdü karşılığında vergi muafiyeti sağlanır.
%100 Vergi Muafiyeti
Gümrük vergisi ve KDV hiç ödenmez. Sadece ihracat taahhüdü verirsiniz. İhracatı gerçekleştirdikten sonra VEDOP sisteminde belgeyi kapatırsınız.
%1 Teminat Oranı
Normal ithalatta %100 teminat gerekliyken, DİR'de sadece %1 teminat yeterlidir. 1 milyon dolar ithalat için sadece 10.000 dolar teminat verirsiniz.
24 Ay İhracat Süresi
İthalat yaptıktan sonra 24 aya kadar süreniz var. Bu süre içinde üretim yapıp ihracatı gerçekleştirirsiniz. Esneklik ve planlama avantajı.
Nakit Akışı Optimizasyonu
Peşin vergi ödemediğiniz için, işletme sermayeniz serbest kalır. Bu parayı yeni yatırımlara, pazarlamaya veya Ar-Ge'ye yönlendirebilirsiniz.
İhracat Esnekliği
İhracatınızı herhangi bir ülkeye yapabilirsiniz. Tek şart, ihracat taahhüdünüzü yerine getirmektir. Yeni pazarlara açılma özgürlüğü.
Fire ve Kayıp Toleransı
Üretim sırasında oluşan normal fire ve kayıplar için %10-20 arası tolerans tanınır. Tam verimlilik şartı aranmaz.
Dahilde İşleme Rejimi: Kapsamlı Rehber
1. Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) Nedir ve Türleri
DİİB, Ticaret Bakanlığı tarafından verilen, ihracatçı firmalara hammadde ithalatında vergi muafiyeti sağlayan resmi belgedir.
DİİB Türleri:
- Şartlı Muafiyet Sistemi: En yaygın kullanılan sistem. İthalat sırasında vergi ödenmez, ihracat sonrası VEDOP'ta kapama yapılır. %1 teminat yeterlidir.
- Geri Ödeme Sistemi: İthalat sırasında vergi ödenir, ihracat sonrası iade alınır. Nakit akışı açısından dezavantajlıdır, artık pek kullanılmaz.
DİİB Başvuru Şartları:
- Türkiye'de kayıtlı gerçek veya tüzel kişi olmak
- İhracat taahhüdü vermek (minimum tutar yok, ancak mantıklı bir ihracat planı olmalı)
- Üretici iseniz: Kapasite raporu veya teknik dosya (üretim yapabildiğinizi kanıtlamak)
- Tedarikçi (fason üretim) iseniz: İhracatçı ile anlaşma, fason üretim sözleşmesi
- Temiz vergi ve SGK sicili (borç olmama şartı)
Önemli: DİİB almak için minimum ihracat veya ciro şartı yoktur. KOBİ'ler de kolayca başvurabilir. Ancak, taahhüt ettiğiniz ihracat miktarını gerçekleştirmelisiniz.
2. DİİB Başvuru Süreci: Adım Adım Rehber
DİİB başvurusu online (TÜRKBANT sistemi) üzerinden yapılır. Başvurudan onaya kadar süreç genellikle 2-4 hafta sürer.
Başvuru Adımları:
- Ön Değerlendirme ve Kapasite Raporu (1 hafta): Üretim yapıyorsanız, teknik kapasitenizi gösteren rapor hazırlanır. Fason üretimde, ihracatçı ile sözleşme yapılır.
- GTİP Kodlarının Belirlenmesi: İthal edeceğiniz hammadde ve ihraç edeceğiniz mamul için doğru GTİP kodlarını belirleriz. Bu kritik bir adımdır, hata yapmamak gerekir.
- Standart Girdilerin Tespiti: Her birim mamul üretmek için kaç kg hammadde gerektiğini hesaplarız (standart girdiler tablosu). Örnek: 1 kg kumaş için 1.2 kg iplik, 0.1 kg boya.
- Online Başvuru (TÜRKBANT Sistemi): Ticaret Bakanlığı'nın sistemine başvuru yapılır. Teknik dosya, kapasite raporu, standart girdiler tablosu yüklenir.
- Bölge Müdürlüğü İncelemesi (1-2 hafta): İlgili Bölge Gümrük ve Ticaret Müdürlüğü başvuruyu inceler. Eksiklik varsa ek bilgi istenir.
- Genel Müdürlük Onayı (1 hafta): Dış Ticaret Genel Müdürlüğü nihai onayı verir ve DİİB düzenlenir.
- Teminat Verme ve Belgenin Aktifleşmesi: DİİB onaylandıktan sonra, belirtilen teminatı (genellikle %1) verirsiniz. Banka teminat mektubu, nakit veya sigorta poliçesi olabilir.
Örnek Başvuru Senaryosu
Tekstil ihracatçısı bir firma, 2 milyon dolar değerinde kumaş ihraç etmeyi planlıyor. Bunun için 1.5 milyon dolar iplik ve boya ithal edecek. DİİB başvurusu yapılıyor, 3 hafta sonra belge onaylanıyor. Firma, 15.000 dolar (ithalatın %1'i) teminat veriyor. Artık 1.5 milyon dolar vergi ödemeden iplik ithal edebilir.
Dikkat: Standart girdiler tablosunu doğru hazırlamak kritiktir. Fazla hammadde talep ederseniz, ihracat sonrası fazla ithalatınız için vergi ödemek zorunda kalabilirsiniz. Az hammadde talep ederseniz, ek DİİB almanız gerekir.
3. DİİB ile İthalat İşlemleri: Şartlı Muafiyet
DİİB onaylandıktan ve teminat verildikten sonra, hammadde ithalatına başlayabilirsiniz. Her ithalat beyannamesinde DİİB numaranızı bildirirsiniz, gümrük vergisi ve KDV ödenmez.
DİİB ile İthalat Süreci:
- Hammadde Siparişi: Yurtdışından hammadde sipariş edersiniz (örneğin, Çin'den iplik, Almanya'dan kimyasal)
- Mallar Türkiye'ye Geliyor: Konteyner veya kargo ile mallar Türkiye limanına/gümrüğüne ulaşır
- Gümrük Beyannamesi Hazırlığı: Gümrük müşaviri ithalat beyannamesini hazırlar, DİİB numarasını beyana yazar
- Şartlı Muafiyet Uygulanması: Gümrük sistemi DİİB'yi görür ve vergi hesaplar ama tahsil etmez. Beyan "şartlı muafiyet" ile kapatılır
- Malların Serbest Bırakılması: Vergi ödemeden mallar gümrükten çekilir ve fabrikanıza sevk edilir
- VEDOP Sistemine Kayıt: İthalat beyannamesi VEDOP (Veri Toplama ve Değerlendirme Projesi) sistemine otomatik kaydedilir. Bu, ihracat kapama aşamasında kullanılacaktır
Köyceğiz Gümrük Avantajı: DİİB numaralı ithalatlarınızı hızlı işleme alıyoruz. Risk analizi ve fiziki muayene oranı düşük olduğu için, mallarınız genellikle 24 saat içinde serbest bırakılır.
4. Üretim ve İhracat Süreci
Hammaddeleri ithal ettikten sonra, üretim yapıp ihracat gerçekleştirmeniz gerekir. DİİB'de 24 ay ihracat süresi vardır, ancak erken ihracat yapmanız nakit akışınız açısından avantajlıdır.
Üretim Süreci:
- Hammadde kullanımı: İthal ettiğiniz hammaddeleri üretimde kullanırsınız (örneğin, iplik → kumaş → hazır giyim)
- Fire ve kayıp: Üretim sırasında normal fire kabul edilir (%10-20 arası, sektöre göre değişir)
- Stok yönetimi: DİİB kapsamında ithal edilen hammaddelerin kaydını tutarsınız (giriş-çıkış defterleri)
- Kalite kontrol ve paketleme: Mamul ürünler ihracata hazırlanır
İhracat İşlemleri:
- Alıcı bulma ve sözleşme: Yurtdışı alıcı ile satış sözleşmesi yaparsınız
- İhracat beyannamesi: Gümrük müşaviri ihracat beyannamesini hazırlar, DİİB numarasını yazar
- Malların yüklenmesi ve çıkış: Konteyner veya kargo ile mallar Türkiye'den çıkar
- VEDOP sistemine kayıt: İhracat beyannamesi VEDOP'a kaydedilir ve ithalat ile eşleştirilir
Üretim ve İhracat Örneği
Firma, 1 milyon dolar değerinde iplik ithal etti (DİİB ile vergi ödemeden). 6 ay içinde üretim yapıp 1.5 milyon dolar değerinde hazır giyim ihraç etti. VEDOP sisteminde ithalat-ihracat eşleştirildi, vergi borcu kalmadı. Firma, 1.5 milyon dolar döviz geliri elde etti ve 500.000 dolar katma değer yarattı.
5. VEDOP Kapama ve Belge Sonlandırma
VEDOP (Veri Toplama ve Değerlendirme Projesi) sistemi, DİİB kapsamında yapılan ithalat ve ihracatları takip eden elektronik sistemdir. İhracatınızı tamamladıktan sonra, VEDOP'ta kapama yaparak belgenizi sonlandırırsınız.
VEDOP Kapama Süreci:
- İhracat verilerinin sisteme girmesi (otomatik): İhracat beyannameleri VEDOP'a otomatik kaydedilir
- İthalat-ihracat eşleştirmesi: Gümrük müşaviri, ithal edilen hammaddeler ile ihraç edilen mamulleri VEDOP'ta eşleştirir
- Standart girdiler kontrolü: Sistem, kullanılan hammadde miktarının standart girdiler tablosuna uygun olup olmadığını kontrol eder
- Fire ve kayıp beyanı: Üretimde oluşan fire ve kayıplar beyan edilir (tolerans dahilinde kabul edilir)
- VEDOP kapama onayı: Sistem otomatik kontrol yapar, herhangi bir uyumsuzluk yoksa kapama onaylanır
- Teminat iadesi: Belge tamamen kapatıldıktan sonra, verdiğiniz teminat iade edilir
VEDOP Kapama Senaryoları:
- Tam kapama: Tüm ithalat kullanıldı, taahhüt edilen ihracat yapıldı. Hiçbir vergi yükümlülüğü kalmaz.
- Kısmi kapama: İhracatın bir kısmı yapıldı, geri kalan devam ediyor. Yapılan ihracat kadar kapama yapılır.
- Fazla ithalat: Standart girdilerden fazla hammadde ithal edilmişse, fazla kısım için vergi ödenir.
- Eksik ihracat: Taahhüt edilen ihracat tam yapılmadıysa, kullanılan ama ihraç edilmeyen hammadde için vergi ödenir.
Dikkat: DİİB'nin 24 aylık süresi dolarsa ve ihracat tamamlanmamışsa, kullanılan hammaddeler için vergi + gecikme faizi ödemek zorunda kalırsınız. Süreyi iyi yönetin!
Köyceğiz Gümrük Hizmeti: VEDOP kapama işlemlerini sizin adınıza yapıyoruz. İthalat-ihracat eşleştirmesi, fire beyanı, sistem kontrolü ve teminat iadesi takibini üstleniyoruz. Siz sadece üretim ve satışa odaklanın.
6. DİR Maliyet-Fayda Analizi: Somut Kazanımlar
DİR kullanmak, sadece vergi ertelemesi değil, aynı zamanda ciddi nakit akışı iyileştirmesi ve rekabet avantajı sağlar. İşte somut hesaplamalar:
Örnek Senaryo: Tekstil İhracatçısı
- İhracat hedefi: Yıllık 10 milyon dolar hazır giyim ihracatı
- Hammadde ihtiyacı: 7 milyon dolar kumaş, iplik ve aksesuar
- Normal ithalatta vergi: Gümrük vergisi %5 + KDV %18 = Yaklaşık 1.6 milyon dolar vergi
- DİR ile vergi: %0 (hiç ödenmez)
- Teminat: 7 milyon doların %1'i = 70.000 dolar (banka teminat mektubu)
| Kriter | Normal İthalat | DİR ile İthalat | Kazanım |
|---|---|---|---|
| Peşin Vergi | 1.6 milyon dolar | 0 dolar | 1.6M tasarruf |
| Teminat | 7 milyon dolar | 70.000 dolar | %99 azalma |
| Nakit Döngüsü | 9-12 ay (KDV iadesi) | 0 (vergi yok) | Anında likidite |
| İşletme Sermayesi | 1.6M bloke | Serbest | Yatırım özgürlüğü |
| Yıllık Toplam Tasarruf | - | - | ~2 milyon dolar |
Sonuç: Firma, DİR kullanarak yıllık 1.6 milyon dolar vergiyi erteliyor, 7 milyon dolar teminat yerine 70.000 dolar veriyor ve nakit akışını dramatik şekilde iyileştiriyor. Bu para ile yeni makine alım, pazarlama veya Ar-Ge yatırımı yapabiliyor.
Köyceğiz Gümrük ile DİR Süreci: Baştan Sona Tam Destek
İlk Görüşme ve Ön Değerlendirme
Firmanızın üretim kapasitesini, ihracat hedeflerini ve hammadde ihtiyacını analiz ediyoruz. DİR'in sizin için uygun olup olmadığını değerlendiriyoruz.
Teknik Dosya ve Kapasite Raporu Hazırlığı
Üretim yapıyorsanız, teknik kapasite raporu hazırlıyoruz. Standart girdiler tablosunu oluşturuyoruz (ne kadar hammadde ile ne kadar mamul üretilecek).
DİİB Başvurusu ve Onay Takibi
TÜRKBANT sisteminden online başvuru yapıyoruz. Bölge Müdürlüğü ve Genel Müdürlük ile koordinasyonu sağlıyoruz. Eksiklik varsa hemen tamamlıyoruz.
Teminat Verme ve Belge Aktifleştirme
DİİB onaylandıktan sonra, banka teminat mektubu veya nakit teminat koordinasyonunu yapıyoruz. Belge aktifleştiriliyor.
İthalat İşlemleri ve Şartlı Muafiyet
Her ithalat beyannamesinde DİİB numaranızı kullanıyoruz. Vergi ödemeden mallarınız gümrükten çıkıyor. VEDOP sistemine kayıt yapılıyor.
İhracat ve VEDOP Kapama
İhracatlarınızı beyan ediyoruz. VEDOP sisteminde ithalat-ihracat eşleştirmesi yapıyoruz. Belgeyi kapatıyor, teminatınızı iade ettiriyoruz.
Sürekli Danışmanlık ve Uyum Desteği
DİR kullanımı boyunca yanınızdayız. Fire beyanları, standart girdiler güncellemesi, yeni DİİB başvuruları için destek veriyoruz.
Sık Sorulan Sorular
DİİB almak için minimum ihracat şartı var mı?
Hayır, minimum ihracat tutarı yoktur. Ancak, taahhüt ettiğiniz ihracatı gerçekleştirmeniz gerekir. Küçük KOBİ'ler bile DİİB başvurusu yapabilir.
DİİB başvurusu ne kadar sürer?
Belgeler eksiksiz ise, başvurudan onaya kadar süreç 2-4 hafta arasında tamamlanır. Karmaşık üretim süreçlerinde veya eksik belge durumunda 6-8 haftaya kadar uzayabilir.
DİR'de teminat oranı ne kadardır?
Şartlı muafiyet sisteminde teminat oranı %1'dir. Yani, 1 milyon dolar ithalat için sadece 10.000 dolar teminat verirsiniz. Bu, banka teminat mektubu, nakit veya sigorta poliçesi olabilir.
İhracat yapamazsam ne olur?
24 aylık süre içinde taahhüt ettiğiniz ihracatı gerçekleştirmezseniz, kullanılan hammaddeler için vergi + gecikme faizi ödemek zorunda kalırsınız. Bu nedenle, gerçekçi taahhüt vermek önemlidir.
Fason üretim yapıyorum, DİR kullanabilir miyim?
Evet, fason üretim yapan firmalar da DİR kullanabilir. Bu durumda, ana ihracatçı firmanın sizinle fason üretim sözleşmesi yapması ve ihracatı gerçekleştirmesi gerekir.
VEDOP kapama ne kadar sürer?
İhracat tamamlandıktan sonra, VEDOP kapama işlemi 1-2 hafta içinde yapılır. Sistem otomatik kontrol yaptığı için, belgeler doğruysa hızlı sonuçlanır.
DİR ile Nakit Akışınızı Güçlendirin, Rekabet Avantajı Kazanın
Dahilde İşleme Rejimi, ihracatçı üretici firmaların en güçlü finansal aracıdır. Vergi ödemeden hammadde ithal edin, nakit akışınızı optimize edin ve rakiplerinizin önüne geçin. Köyceğiz Gümrük Müşavirliği olarak, 20+ yıllık deneyimimizle DİR sürecinizi baştan sona yönetiyoruz.